روسای انستیتو پاستور ایران و انستیتو فینلای کوبا در نشست خبری آنلاین با اصحاب رسانه، اقدامات انجام شده و همکاری این دو مجموعه در مسیر تولید واکسن کووید ۱۹ را تشریح کرده و پاسخگوی سوالات مطرح بودند.
به گزارش «تابناک»، دکتر علیرضا بیگلری، رییس انستیتو پاستور ایران در نشست خبری که با حضور دکتر ویسنته ورز بنکومو، رییس انستیتو فینلای کوبا برگزار شد، با اشاره به سابقه ۱۰۰ ساله انستیتو پاستور ایران، گفت: این انستیتو که قدیمی‌ترین موسسه تولید واکسن در کشور و خاورمیانه است، در بحران عالمگیر کرونا نیز مسئولیت تشخیص آزمایشگاهی کرونا را در کشور بر عهده گرفت.
وی افزود: بعد از اقدامات مربوط به تشخیص، کار ما متمرکز بود بر واکسن. می‌خواستیم واکسنی داشته باشیم که موثر، کارا و ایمن باشد و سعی ما بر این بود که از راه‌هایی استفاده کنیم که زیرساخت‌های موجود در انستیتوپاستور ایران جواب می‌دهد، نه راه‌هایی که با تکنولوژی اش آشنا نباشیم. شرط سوم نیز این بود که زیرساختی ایجاد شود تا هر زمانی که کووید تمام شود، آن زیرساخت برای تولید واکسنهای دیگر قابل استفاده باشد. به همین دلیل، بهترین راه، همکاری مشترک با کوبا بود که البته از دو سال قبل در تولید واکسن پنوموکوک آغاز شده بود.
بیگلری به سابقه تولید واکسن ذات الریه کودکان (پنوموکوک) اشاره کرد و گفت: این واکسن از جمله واکسنهای مورد نیاز کشور است، ولی شمار کشور‌هایی که می‌توانند آن را تولید کنند، کمتر از انگشتان یک دست است و تنها سه، چهار کشور می‌توانند آن را تولید کنند. خوشبختانه کوبا از جمله کشور‌هایی بود که توان تولیدش را داشت و ما نیز وارد همکاری با کوبا شدیم.
وی ادامه داد: البته این موضوع فقط مربوط به یک واکسن نبود، بلکه یک پلتفرم بود که با همکاری کوبا شروع شد که نه تنها برای پنوموکوک و کووید بلکه برای خیلی از واکسنهای مورد نیاز در آینده می‌توان از این زیرساخت استفاده کرد؛ بنابراین، برای سرمایه گذاری در تولید واکسن کووید نیز در همین زیرساخت اقدام شد و در جلسات منظم علمی و هفتگی که با انستیتو فینلای کوبا داشتیم، این مساله نیز مطرح شد که کووید را هم با همکاری یکدیگر پیش بریم.
بیگلری افزود: در واقع ساخت این واکسن، یک پلتفرم و زیرساخت بود که نه تنها برای پنوموکوک و کووید ۱۹، بلکه برای خیلی از واکسنهای دیگر که در آینده نیاز داریم هم مورد استفاده قرار می‌گیرد. پیام‌هایی که دریافت می‌کنیم نشان می‌دهد، توجه جهانی به این واکسن معطوف شده است. کارآزمایی بالینی واکسن در ایران نیز در هشتشهر کشور برای ۲۴ هزار نفر تزریق شده است.
با تحریم های آمریکا به تولید این واکسن مجاب شدیم
در ادامه نشست پرفسور ویسنته درباره روند تولید مشترک واکسن گفت: موسسه انستیتو فینلای کوبا بیش از سی سال پیش برای کنترل اپیدمی‌های مختلف تاسیس شد و واکسنهای مختلفی را در دهه‌های اخیر تولید کرده است. فلسفه شکل گیری این انستیتو برای تولید واکسن پنوموکوک بود و سپس دولت کوبا تصمیم گرفت این موسسه را به عنوان یک موسسه واکسن ساز توسعه بدهد. فیدل کاسترو به طور خاص نقش موثری در این داشت که این موسسه رشد پیدا کرده و به وضعیت حال حاضر برسد.
وی ادامه داد: واکسن فعلی که بر اساس همکاری مشترک با طرف ایرانی در حال پیش رفت است، اولین واکسن بر پایه شیمی محسوب می‌شود. این واکسن در همان چهارچوبی است که برای واکسن پنوموکوک هم استفاده شده است. ۱۵ سال طول کشیده که این پلتفرم تولید واکسن را راه اندازی کنیم.
ویسنته در ادامه گفت: در ابتدای شکل گیری واکسن پنوموکوک هم همکاری مشترکی با انستیتو پاستور ایران داشتیم. مشکل و چالش جدی این بود که واکسنهای پنوموکوک در آمریکا تولید می‌شود و دسترسی به این واکسن برای کوبا و ایران ایجاد چالش می‌کرد؛ بنابراین به دلیل تحریم‌های آمریکا تصمیم گرفتیم این همکاری مشترک را بین ایران و آمریکا رقم بزنیم تا واکسن پنوموکوک را برای کودکان خود تولید کنیم.
رییس انستیتو فینلای کوبا اظهار کرد: اولین همکاری ما با انستیتو پاستور ایران حدود ۴ سال پیش برای تولید واکسن پنوموکوک شکل گرفت. همه ما از اتفاق کووید ۱۹ شگفت زده شدیم و می‌دانستیم باید پاسخ سریعی به این پاندمی بدهیم. تجربه واکسن پنوموکوک را برای تولید واکسن کووید ۱۹ به کار گرفتیم. این همکاری مشترک با نام واکسن "سوبرانا ۲" در کوبا تولید و در ایران با عنوان "پاستوکووک" استفاده خواهد شد.
وی افزود: هدف گذاری این واکسن این است که نه تنها از بیماری و فرم‌های علامت دار پیشگیری، بلکه از عفونت ویروس هم جلوگیری کند. فاز یک و دو این واکسن را برای کودکان در کوبا آغاز کردیم. امیدواریم نتایج مطالعه روی کودکان را تا پایان تابستان داشته باشیم.
ویسنته گفت: وقتی کارآزمایی بالینی را در کوبا انجام می‌دادیم، سویه غالب آفریقای جنوبی بود که یک سویه واکسن گریز محسوب می‌شود؛ بنابراین، اثربخشی ۹۱.۲ درصد در شرایط گردش سویه آفریقای جنوبی ویروس کروناست.
وی ادامه داد: در عین حال مطالعه را بر اساس دو دوز واکسن سوبرانا ۲ انجام دادیم و مطالعه نشان داد که استفاده از دو دوز اثربخشی ۶۵ درصد است و با استفاده از دوز سوبرانا پلاس این میزان را افزایش دادیم و به بالای 90 درصد رسیدیم.
رییس انستیتو فینلای کوبا افزود: شاید ایمنی جمعی ناشی از واکسن بتواند برای سویه‌های در گردش فعلی ویروس کرونا پاسخگو باشد، اما این نگرانی وجود دارد که نکند برای سویه‌های بعدی پاسخگو نباشد و بنابراین می‌توان تغییراتی در این واکسن ایجاد کرد تا برای سویه‌های بعدی هم پاسخگو باشد. در استفاده از تک دوز واکسن سوبرانا برای کسانی که از قبل مبتلا به کرونا شده بودند، افزایش آنتی بادی اتفاق می‌افتد.
ویسنته گفت: در مدت همکاری مشترک با ایران، همکاری‌های علمی و بیوتکنولوژی خوب و موثری هم داشتیم که بدین ترتیب هر دو موسسه قوی‌تر شدند. امیدواریم بتوانیم در هفته‌های آینده یک جشن مشترک درباره به ثمر رسیدن این همکاری مشترک داشته باشیم.
هم برای ساخت خط دوم تولید واکسن برنامه داریم و هم برای تولید واکسنی جدید
در ادامه نشست، بیگلری گفت: کارآزمایی واکسن در کوبا در مقابل واریانت‌های واکسن گریز نشان داد، درصد ایمنی زایی خوبی دارد. در کوبا با دو دوز استفاده از واریانت‌های واکسن گریز ۶۵ درصد موفقیت در استفاده از واکسن مشخص شد و نشان داده شد که اگر جهش‌های قابل توجه داشته باشیم کافی است تا دوز یادآور تزریق شود تا کارایی واکسن به ۹۱.۲ درصد برسد و در ۷۵ درصد موارد جلوی انتقال را گرفته و در ۱۰۰ درصد موارد از مرگ و میر جلوگیری میکند و اکنون توجه جهانی معطوف این واکسن است.
رییس انستیتوپاستور ایران گفت: خوشبختانه کارآزمایی بالینی در ایران هم در هشت شهر کشور و بر ۲۴ هزارنفر به خوبی انجام شده است و انشاءلله اواخر این ماه یا اوایل شهریور که نتایج کارآزمایی بالینی ایران هم تحلیل شود، ما مجموعا اطلاعاتمان را به سازمان بهداشت جهانی ارائه می‌دهیم تا تاییدیه سازمان بهداشت جهانی را بگیریم. مسلما اولویت اول تامین نیاز واکسن در دو کشور است.
وی در ادامه با تاکید بر این که "پاستوکووک" این هفته به واکسیناسیون عمومی وارد می‌شود، گفت: صد و بیست، سی هزار دوز واکسن تولید شده، یعنی هرچه تاکنون تولید شده و در دست ما بود تحویل وزارت بهداشت شده و این هفته وارد واکسیناسیون عمومی کشور می‌شود. برنامه ریزی این بود که وقتی کارآزمایی بالینی تمام شد و رسیدن تجهیزات و نصب آن در شهریور ماه انجام می‌شود، تولید انبوه صنعتی این واکسن در ایران آغاز می‌شود.
رئیس انستیتو پاستور ایران، تاکید کرد: برای کرونا بیشترین توجه برای پروژه مشترک را با کوبا داریم و با توجه به اینکه این واکسن برای کودکان و کسانی که بیماری زمینه‌ای دارند، ایمن است؛ مسلما نیاز داخلی و همچنین درخواست جهانی از واکسن زیاد خواهد بود. به همین دلیل برای راه اندازی خط تولید دوم هم برنامه ریزی کردیم.
وی ادامه داد: انستیتو پاستور ایران کار طراحی واکسن دیگری را هم انجام داده است و واکسن دوم کاملا برای انستیتو پاستور ایران است که واکسنی ویژه است و افتخاری برای کشور است. ایران پنجمین کشوری است که ساخت این واکسن را تمام کرده و هفته‌های آتی کارآزمایی بالینی فاز اول آن آغاز خواهد شد. این واکسن تکنولوژی خاصی دارد که تنها چند کشور دنیا آن را دارند.
نیمی از تولید کوبا در اختیار ایران قرار خواهد گرفت
در ادامه نشست، رئیس انستیتو فینلای کوبا یادآور شد: افرادی که سابقه بیماری کرونا را داشتند می‌توانند از دوز‌های یادآور استفاده کنند و این دوز یادآور می‌تواند برای سایر واکسنها نیز استفاده شود، ما بر این باوریم "سوپرانای پلاس" ایمنی مناسبی را در برابر واریانت‌های موجود و شناخته شده ایجاد میکند، در عین حال این ظرفیت وجود دارد که بتوانیم تغییراتی را در آن ایجاد کنیم که بتواند در برابر سایر واریانت‌های جدید بیماری نیز ایمنی ایجاد کند.
وی در ادامه تاکید کرد: این همکاری در کشور کوبا وجود دارد که اگر ظرفیت تولید ایران به حد مطلوب نرسد، نصف واکسن تولیدی خود را به ایران ارسال خواهد کرد و قطعاً این همکاری تا زمانی که ظرفیت تولید ایران نیاز را برطرف کند ادامه خواهد داشت.
بازم دم کوبا گرم. روسیه که بازم از پشت خنجر زد! 
